آیا گریه بر امام حسین(علیه السلام) حق الناس را پاک می کند؟

یکی از زیبایی ها و برجستگی های مهم آموزه های اسلامی، توجه و اهتمام خاص به موضوع حق الناس است. فرهنگ اسلامی برای افراد، حقوق مشخصی را تعیین کرده، که هیچ کس نمی تواند بدون جهت متعرض آن حقوق شود.

 

دامنه حق مردم  بسیار گسترده است به طوری که جان، مال، و آبروی افراد را در بر می گیرد و هر چیزی که این موارد را در معرض تهدید و خطر قرار دهد موجب ضمان خواهد بود.  
 
جایگاه و اهمیت حق الناس در فرهنگ اسلامی
 رعایت توجه به حق الناس از چند جهت دارای اهمیت است، اول آنکه، حق الناس از جمله حقوق اسلامی است که علاوه بر حق افراد، حق الهی نیز در آن نهفته است؛ چرا که خدای متعال در آیات خود به رعایت آن سفارش نموده است، به همین جهت حق خداوند بر بندگان است که در رعایت آن اهتمام خاص داشته باشند و از طرفی حق اختصاصی افراد است که دیگران نباید متعرض آنها شوند. در مذمت و نکوهش تضییع حق مردم، همین بس که می تواند توفیق همراهی با امام معصوم(علیه السلام) را نیز از انسان سلب کند، کما اینکه در متون و منابع روایی از امام حسین(علیه السلام) این چنین نقل شده است: «عَن مُوسَى بنِ عُمِیر الأنصاری، عَن  أبیه قَال: أَمَرَنِی حُسِین بن عَلی فَقال: نَاَد فِی النَّاس اَن لا یُقاتِلنَ مَعِی رَجُل عَلیه دَینُ فَاِنَّه لَیسَ مِن رَجُل یَموت وَ عَلیه دَین لا یَدع لَه وفاء الّا دَخَل النّار. فَقَام الیه رَجُل فَقَال: اِنَّ اِمرَأَتی تَکَفَّلتُ عنَّی. فَقَال: وَ مَا کَفاله اِمرأه وَ هَل تَقضی امرأه.[1] موسى بن عمیر الأنصاری، از پدرش این چنین نقل می کند که امام حسین(علیه السلام) این چنین بیان فرمودند: کسی که بدهکار است همراه من پیکار نکند؛ چرا که هیچ بدهکاری نیست که بمیرد و قرض خود را ادا نکرده باشد مگر آن که وارد آتش می شود. مردی برخاست و گفت: همسرم عهده دار آن شده است. فرمود:  عهده داری زن چیست؟ آیا زن ادا می کند؟»  در ادامه به بعضی از این حقوق اشاره می کنیم.
 
از جمله مصادیق بارز حق الناس ایجاد ضرر جانی و بدنی به دیگران است، بر اساس آموزه های اسلامی هیچ کس حق ندارد جان مسلمان، و یا ضرر و لطمه ای از قبیل ضرب و جرح به دیگری وارد کند؛ چرا که مصداق روشن ظلم و ستم به دیگران به حساب می آید. هر چند که ظلم شامل موارد قبلی نیز می شود
 
مصادیق حق الناس در آیات و روایات
1-در آبرو مردم خدشه وارد نکن: یکی از مواردی بسیار مهمی که آموزه های اسلامی برای آن ارزش فراوانی قائل شده و به هیچ کس اجازه لگد مال کردن آن را نداده اند، از بین بردن آبرو دیگران است. جایگاه و موقعیت دینی و اجتماعی دیگران یا به عبارتی از بین بردن آبروی مردم یکی از موارد مهم حق الناس است، که متأسفانه در جامعه دینی امروزی بسیاری از افراد آلوده به آن می باشند. سهم بسزایی از این تضییع حقوق توسط زبان صورت می گیرد، عضو کوچک و مفیدی از انسان که می تواند ابزار تحصیل قرب خدای متعال باشد، متأسفانه تبدیل به وسیله ایی برای برپایی و گرم کردن مجالس غیبت و تهمت و ناسزاگویی و تخریب دیگران شده است.

در مذمت یکی از این افعال غیر اخلاقی در روایتی از امام حسین(علیه السلام) این چنین نقل شده است: حضرت به مردى که در حضور ایشان از دیگرى غیبت مى کرد، فرمود: اى فلان! از غیبت کردن دست بردار که غیبت خورش سگ هاى جهنّم است».[2] بالاتر از این سخن را خدای متعال در قرآن کریم بیان می فرماید: «وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوه؛[سوره حجرات، آیه 12] و هیچ یک از شما دیگرى را غیبت نکند، آیا کسى از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به یقین) همه شما از این امر کراهت دارید».

ال و دارایی افراد است. بعضی افراد با یک برداشت اشتباه این چنین تصور می کنند که خدشه و ضرری های کوچک مشکلی ندارد، و با این تصور باطل مجوز تخریب و ضرر مالی به دیگران را برای خود صادر می کنند. این در حالی است که این موارد نیز در زمره ی حقوق مردم قرار دارد که کسی نباید به آن دست درازی کند. در هر صورت در نکوهش تصرف نابجا در مال و دارایی دیگران خدای متعال می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ؛[سوره نساء، آیه29] اى کسانى که ایمان آورده اید! اموال یکدیگر را به باطل (و از طرق نامشروع) نخورید». بر اساس منطق قرآن هرگونه تصرف نابجا و بدون مجوز در مال و دارایی دیگران ممنوع است، از این رو اگر کسی از راه دزدی، ربا، فریبکاری و غش، مالی را بدست آورد، می بایست  اقدام به تحصیل رضایت صاحب مال و یا باز پس دادن آن نماید.
 
امام حسین(علیه السلام) این چنین بیان فرمودند: کسی که بدهکار است همراه من پیکار نکند؛ چرا که هیچ بدهکاری نیست که بمیرد و قرض خود را ادا نکرده باشد مگر آن که وارد آتش می شود. مردی برخاست و گفت: همسرم عهده دار آن شده است. فرمود: عهده داری زن چیست؟ آیا زن ادا می کند؟»
 
3-ضرر جانی و بدنی به دیگران: از جمله مصادیق بارز حق الناس ایجاد ضرر جانی و بدنی به دیگران است، بر اساس آموزه های اسلامی هیچ کس حق ندارد جان مسلمان، و یا ضرر و لطمه ای از قبیل ضرب و جرح به دیگری وارد کند؛ چرا که مصداق روشن ظلم و ستم به دیگران به حساب می آید. هر چند که ظلم شامل موارد قبلی نیز می شود.
 
سخن آخر: در پایان این متن را با یک سوال و پاسخ به اتمام می رسانیم:
 
سوال: آیا گریه بر امام حسین علیه السلام و برپایی مجالس عزا حق الناس را پاک می کند؟ همان طور که در مقدمه بحث نیز بیان شد، حق الناس مربوط به حقوق اختصاصی افراد است، که بر اساس آموزه های اسلامی نه تنها صاحب حق، بلکه خدا نیز راضی به تضییع آن حقوق نیست. برای جبران این چنین حقوقی می بایست یا رضایت صاحب حق را به جا آورد و یا اینکه جبران مافات برای او نمود، به همین جهت گریه بر امام حسین(علیه السلام) هر چند دارای ثواب بی شماری است، ولی موجب جبران حق الناس نمی شود. کما اینکه بنا به آموزه های روایی حتی شهید شد در راه خدا نیز موجب جبران آن نمی شود. در روایتی از منابع روایی شده بشّار أسلمى نقل می کند: امام باقر (علیه السّلام) فرمود: اوّلین قطره خون شهید که روى زمین مى چکد کفّاره گناهان اوست مگر بدهى که به مردم دارد، و آن را جز أداء به صاحبش کفّاره اى نیست.»
 پی نوشت:
[1]. ملحقات احقاق الحق، ج 19، ص 429.، المعجم الکبیر للطبرانی: ج3،ص123، ح 2872 مع اختلاف.
[2]. تحف العقول: ص245.
[3]. محمد رحمتی شهر رضا، چه بگوییم؟: ص51.
[4]. من لا یحضره الفقیه: ج 3، ص183

در چهار روز اول محرم بر امام حسین(ع) چه گذشت؟

امام حسین (ع) سفارش بیعت با یزید را رد کرد و فرمود: «نه به خدا سوگند، دست ذلت در دست آنان نمی گذارم و مانند بردگان از صحنه ی جنگ با آنان فرار نمی کنم».
 

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ خون پیکره حق در طول تاریخ از قلب عاشور است که سرچشمه میگیرد و اگر حقیقت را بخواهی هنوز روز عاشورا به شب نرسیده است کاروان تاریخ روان است و یاران عاشورایی سیدالشهدا علیه السلام  یکایک از صلب پدرانشان و رحم مادرانشان پای به سیاره زمین می گذارند و در زیر خیمه های پشمینه و یا در خانه های کاه گلی بزرگ می شوند و خود را به صحرای کربلا می رسانند.
 
همراه باقافله عشاق؛ 
 
روز اول: کاروان امام حسین (ع) وارد منزلگاه «قصر بنی مقاتل» شد. سید الشهدا تعدادی از بزرگان این منطقه را برای یاری قیامش دعوت کرد اما آن‌ها به تکریم امام بسنده کرده و برای جهاد عذر آوردند.
 
روز دوم: در این روز کاروان عاشوراییان وارد زمین کربلا شدند. آن سرزمین تا پیش از ورود امام کمتر به این نام شناخته می‌شد و جمله سالار شهیدان هنگام ورود به این سرزمین باعث نامگذاری جدیدش شد؛ اعوذ بالله من الکرب و البلاء
 
روز سوم: از وقایعى که در روز سوم ذکر شده، این است که امام علیه‏‌السلام قسمتى از زمین کربلا را که قبرش در آن واقع، شده است، از اهل نینوا و غاضریه به شصت هزار درهم خریدارى کرد و با آنها شرط کرد که مردم را براى زیارت قبرش راهنمایى نموده و زوار او را تا سه روز میهمانى نمایند.
 
روز چهارم: عبیدالله بن زیاد در چهارم محرم الحرام سال 61 هجری قمری در مسجد کوفه مردم را چنین خطاب کرد:
"اى مردم! شما آل ابى سفیان را آزمودید و آنها را چنان که مى‌خواستید، یافتید! و یزید را می‏شناسید که داراى سیره و طریق‌ه‏اى نیکو است! و به زیر دستان احسان مى‏کند! و عطایاى او بجاست! و پدرش نیز چنین بود! و اینک یزید دستور داده است که بهره شما را از عطایا بیشتر کنم و پولى را نزد من فرستاده است که در میان شما قسمت نموده و شما را به جنگ با دشمنش حسین بفرستم! این سخن را به گوش جان بشنوید و اطاعت کنید."

سپس از منبر به زیر آمد و براى مردم شام نیز عطایائى مقرر کرد و دستور داد تا در تمام شهر ندا کنند که مردم براى حرکت آماده باشند، و خود و همراهانش به سوى نخیله حرکت کرد و حصین بن نمیر و حجار بن ابجر و شبث بن ربعى و شمر بن ذى الجوشن را به کربلا گسیل داشت تا عمربن سعد را در جنگ با حسین کمک نمایند.

شمر بن ذی الجوشن با چهار هزار جنگجو، یزید بن رکاب با دوهزار جنگجو، حصین بن نمیر با چهار هزار جنگجو، مضایر بن رهینه با سه هزار جنگجو، و نصر بن حرشه با دوهزار جنگجو برای جنگ با حسین(ع) اعلام آمادگی کرده و حرکت به سوی کربلا را آغاز کردند.

امام در پاسخ قیس بن اشعث که سفارش به بیعت با یزید می کرد، فرمود:
" نه به خدا سوگند، دست ذلت در دست آنان نمی گذارم و مانند بردگان از صحنه ی جنگ با آنان فرار نمی کنم."

لشکریان یزید در کربلا چند هزار نفر بودند؟

واقعه کربلا و شهادت "امام حسین (ع)"، اتفاق جان‌سوزی است که دل محبین سرور و سالار شهیدان را به درد می‌آورد.

 اتفاقات سال 61 هجری نماد مظلومیت، شجاعت، بصیرت و نماد هیات منا الذله "حسین بن علی (ع)" در دشت کربلا بود که دست رد به بیعت خلیفه‌ای زد ستم به مظلومان و خوشگذرانی از ویژگی های بارز وی بود.

"امام حسین (ع) " بیعت با یزید را رد کرد چون پسر معاویه را فاقد وجاهت قانونی برای خلافت می‌دانست و این موضوع (خلافت یزید) نقض کننده پیمان صلح "امام حسن (ع)" نیز بود و "خلافت موروثی امویان" را نشان می‌داد.

**تدارک انبوه یزیدیان برای جنگ کربلا 
اما یزید بن معاویه که این موضوع را برنمی‌تابید تلاش کرد تا با زور از "امام حسین (ع)" بیعت بستاند؛ در حالی که فرزند علی (ع) و نوع پیامبر با ظالم هیچگاه سازش نکرد و پسر معاویه لشکری انبوه را برای جنگ با "امام حسین (ع)" راهی دشت نینوا کند. به طور کلی لشکر  "حسین بن علی (ع)" هفتاد و دو نفر بود و لشکر یزیدیان هزاران نفر که تعداد نفرات لشکریان یزید به  فرماندهی عمر بن سعد 8 تا بیش از 30 هزار نفر عنوان شد.

**لشکریان یزید در "کربلا" چند هزار نفر بودند؟ 
لشکر یزید دو فرمانده ارشد و چند فرمانده گردان و تیپ داشت که فرماندهان ارشد لشکر عمر بن سعد و شمر بن ذی‌الجوشن با حمایت عبید‌الله بن‌ زیاد بودند و فرماندهان زیر رده یزید بن رکاب کلبی، حسین بن نمیر تمیمی، مغایر بن رحیمه، کعب بن طلعه، شبث بن ربعی، حجاز بن ابجد، عمر بن حجاج زبیدی، یزید بن حرث، عرزه  بن قیس بودند که کدام بین 500 تا 4هزار نیرو را فرماندهی می‌کردند که مجموع این نیروها در منابع بیش از 30 هزار نفر ارزیابی شده که در مقابل لشکر "امام حسین (ع)" که فقط هفتاد و دو نفر بود، لشکر انبوهی به حساب می‌آمد.

لشکر "حسین بن علی (ع)" با وجود قلت از نظر تعداد؛  ایمان و شجاعتی در ابعاد ده‌ها لشکر داشتند و همین موضوع باعث شد با علم به آن که می‌دانستند شهادتشان قطعی است اما راهبرد "هیات منا الذله " را عملیاتی کردند.

**فرماندهان لشکر "امام حسین (ع)"
فرماندهان لشکر "امام حسین (ع)"؛ "حسین زهیر بن قین"، "حبیب بن مظاهر" و "عباس بن علی‌ (ع)" بودند که دلاورانه و جوانمردانه در میدان یزیدیان وارد شدند و با کفرجنگیدند و به شهادت رسیدند و نگذاشتند که ظالمان بیعت خود را به زور به "امام حسین (ع)" تحمیل کنند.

**امربن سعد و شمر بن  ذی‌الجوشن 
بیشترین هجمه به سپاه "امام حسین (ع)" از سوی عمر بن سعد و شمر بن  ذی‌الجوشن بود که البته نباید نقش باقی فرماندهان و اعضای لشکر 30 هزار نفری یزید را همچون شبث بن عمر، مالک بن نسیر کندی، سنان بن انس، خولی بن یزید اصبحی، حرمله بن کامل اسدی، قیس بن اشعث کندی و ....  را نادیده گرفت که در این لشکر 30 هزار نفری در جنایت‌ها و خباثت‌ها ایفای نقش داشتند.

البته سردمداران این جنایت یزید بن معاویه و عبیدالله بن زیاد بودند که نقش ان‌ها در جنایات کربلا بی‌بدیل بود و از طمع برخی از افراد مثل عمر بن سعد سو استفاده کردند و فاجعه بزرگ کربلا را رقم زدند که البته که چه خوش گفت مولایمان حسین که عمربن سعد از گندم ری نخواهد خورد و چنین نیز شد.

هر چند که بعدها "مختار ثقفی" بعدها انتقام جنایت های یزیدیان را گرفت اما جنایت های امویان در کربلا هیچگاه از ذهن پاک نخواهد شد.

برنامه مراسم عزاداری در حضور رهبر انقلاب

همزمان با فرارسیدن ایام سوگواری حضرت اباعبدالله‌الحسین‌(ع)، امسال نیز همچون سال‌های گذشته مجلس عزاداری در حضور رهبر معظم انقلاب برگزار می‌شود.

 

به گزارش تسنیم، برنامه عزاداری ایام شهادت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در حسینیه امام خمینی (ره) از شب هفتم تا شب دوازدهم محرم 1438 برگزار می شود.

این مراسم همراه با اقامه‌ی نماز جماعت مغرب و عشاء در حسینیه‌ی امام خمینی‌(رضوان‌الله‌علیه) واقع در خیابان فلسطین جنوبی، تقاطع خیابان آذربایجان برگزار می‌شود. ضمناً هر شب قبل از اذان مغرب، حجت‌الاسلام فلاح‌زاده، به بیان احکام شرعی خواهند پرداخت.
 

برنامه عزاداری ایام محرم در حسینیه امام خمینی(ره) به شرح زیر است:

 

تصاویری از حال و هوای حرم حضرت ابوالفضل علیه السلام در روز سوم محرم

 

پنجره فولاد صحن جمهوری حرم امام رضا(ع) جابه‌جا شد

پنجره فولاد صحن جمهوری حرم رضوی به علت دسترسی آسان‌تر زائران بارگاه رضوی به ضریح منور امام رضا(ع) از درگاه قبلی خود به درگاه جانبی جابه‌جا شد.

به گزارش ایسنا- آیت‌الله رییسی، تولیت آستان قدس رضوی از روند جابه‌جایی پنجره فولاد بازدید کرد.

در این بازدید یکی از خادمان بارگاه رضوی گفت: ایجاد یک سایبان در پنجره فولاد صحن جمهوری و پنجره فولاد صحن انقلاب باتوجه به گرمای تابستان ضروری به نظر می‌رسد.

یکی دیگر از خادمان حرم رضوی گفت: من 27 سال است که خادم حرم هستم، زائران قبل از این از نظر دسترسی به روضه منوره اذیت می‌شدند و این جابه‌جایی بسیار به‌جا بود.

حرم رضوی دارای چند پنجره است که معروف‌ترین و مهم‌ترین آن‌ها، پنجره فولاد صحن انقلاب است. فلسفه ایجاد پنجره‌های فولاد این بوده است که زائران و دلدادگان حرم امام رضا(ع) که عذر شرعی برای زیارت روضه منوره را دارند از طریق این پنجره‌ها ضریح را زیارت کنند.

قدمت بین‌الحرمین به چه زمانی باز می‌گردد؟

رجوع به کتب تاریخی، زندگینامه‌ها و حتی دانشنامه‌ها و اشعار قدیمی آیینی نشان می‎دهد که تا پیش از تخریب خانه‌های میان حرمین، نام بین‌الحرمین مرسوم نبوده است.

به گزارش کرب و بلا، بین‌الحرمین، به صحن یا میدان میان حرم امام حسین و حضرت ابوالفضل (ع) گفته می‌شود. در چند دهۀ اخیر، این اصطلاح در ادبیات عاشورایی بسیار گفته می‌شود. سوای حرمین، خود بین‌الحرمین هم تقدس و جایگاهی در میان دوستداران اهل‌بیت (ع) یافته است. در اشعار و نوحه‌خوانی مداحان، واژۀ بین‌الحرمین به‌وفور دیده و شنیده می‌شود؛ اما این اصطلاح، اصطلاحی نو است و تا چند دهۀ پیش گفته نمی‌شد.

تصحیح یک اشتباه پژوهشی

رجوع به کتب تاریخی، زندگینامه‌ها و حتی دانشنامه‌ها و اشعار قدیمی آیینی نشان می‎دهد که تا پیش از تخریب خانه‌های میان حرمین، نام بین‌الحرمین مرسوم نبوده است. تنها نامی که از بین‌الحرمین دیده می‌شود، بازار بین‌الحرمین تهران است که در زمان قاجار ساخته شده و میان دو مسجد شاه و جامع تهران است.

پیش از ساخت بین‌الحرمین، آنجا محله‌ای مثل دیگر محلات کربلا بوده و بافتی قدیمی داشته است؛ کوچه پس کوچه‌های باریک و پیچ در پیچ و خانه‌ها و مغازه‌های مردم. آیت‌ﷲ سید محسن حکیم در این اندیشه بود که دو حرم را توسعه دهد و به یکدیگر متصل کند؛ اما تملک خانه‌ها و مغازه‌ها، هم هزینۀ هنگفتی داشت و هم رضایت مالکان سخت و دور از دسترس بود. در این میان، وجود برخی مدارس و مساجد نیز مسئله را دشوارتر می‌کرد.


مراحل ساخت بین‌الحرمین

در ۱۳۹۳ ق ادارۀ عتبات عالیات در عراق را وزارت اوقاف عراق به دست می‌گیرد و در سال ۱۴۰۰ ق کارگروهی برای بازسازی و توسعۀ حرمین تشکیل می‌شود.

صدام در محرم ۱۴۰۵ ق/۱۹۸۴ م با حضور در کربلا اعلام می‌کند که ده‌ها میلیون دینار برای توسعۀ حرمین و نیز اتصالشان به میدان واحدی اختصاص خواهد داد. در این طرح اراضی و محلات اطراف حرم خریداری شد. مبلغ یک میلیون دینار عراقی – معادل ۱۰ میلیون دلار­ برای توسعۀ حرمین و احداث بین‌الحرمین به استاندار کربلا داده شد.[۱]

پس از دو سال، در سوم جمادی الثانی ۱۴۰۷ ق/۱۹۸۷ م بین‌الحرمین به همراه دیگر طرح‌های توسعه حرمین – مانند تجدید طلاکاری گنبد حرم امام حسین (ع) – افتتاح شد.[۲]

در طرح توسعۀ حرمین، خانه‌ها، بازار و مغازه‌ها به عرض ۴۰ متر از بین رفت. در این میان برخی آثار تاریخی، مدارس علمیه و مساجد قدیمی و نیز برخی مقبره‌های بزرگان تخریب شد.[۳]

در دو طرف بین‌الحرمین، ساختمان‌های تجاری ساخته شد. این ساختمان‌ها تا سال ۱۹۹۱ م بودند. پس از انتفاضه با تخریب این ساختمان‌ها، بین‌الحرمین گسترده‌تر شد.


اهمیت سیاسی و دیپلماتیک کربلا

بازسازی و توسعۀ عتبات عالیات، برای حکومت صدام نه فقط از جهت به دست آوردن حمایت شیعیان و قبایل شیعه اهمیت داشت، بلکه بسیاری از رؤسا و مسئولان کشورهای اسلامی در سفر به عراق به کربلا و دیگر عتبات می‌رفتند. بازدید مسئولان دیگر کشورها، نوعی انگیزۀ سیاسی بود تا حکومت صدام به عمران و بازسازی عتبات توجه کند. در دورۀ احمد حسن البکر و بعد در دورۀ صدام، بسیاری از رؤسای جمهور و مقامات دیگر کشورهای اسلامی به کربلا آمدند. جعفر النمیری و مشیر سید سوار رؤسای جمهور سودان، علی سالم الربیعی رئیس جمهور یمن، مأمون عبدالقیوم رئیس جمهور مالزی، محمد داوود خان رئیس جمهور افغانستان و بعدها حسن کونجی رئیس جمهور نیجریه و جودت صونای رئیس جمهور ترکیه در سفرشان به عراق، به زیارت امام حسین (ع) در کربلا نیز رفتند. در رژیم گذشته خاندان پهلوی مانند رضاشاه و محمدرضا شاه، غلامرضا، اشرف و فرح دیبا بارها به کربلا سفر کردند. صدام خود بارها در مناسبت‌های گوناگون به کربلا سفر کرده است. این مسئله نشانگر آن است که کربلا نه‌تنها از جهت مذهبی، بلکه از جهت سیاسی نیز اهمیت دارد. اهمیت مذهبی و سیاسی – چه سیاست داخلی و چه خارجی – حکومت را به بازسازی ترغیب می‌کرد.


انتفاضه ۱۹۹۱

بعد از دو جنگ صدام با ایران و کویت و انزوای بین‌المللی عراق، صدام زیارت‌های دیپلماتیک از کربلا را تعطیل کرد و این بُعد از اهمیت سیاسی کربلا برای حکومت صدام از بین رفت. قیام شیعیان در انتفاضۀ ۱۹۹۱ م و حمله به کربلا، صدمات بسیاری به حرمین کربلا وارد ساخت. اگرچه سال‌های بعد، حکومت صدام در پی بازسازی برآمد، اما تا زمان پس از صدام آثار حمله به حرمین کربلا دیده می‌شد. پس از انتفاضه و صدمات فراوان به حرم، بین‌الحرمین توسعه یافت. در ۱۴۱۵ ق/۱۹۹۴ م به همت شیعیان بغداد درختکاری بین‌الحرمین انجام شد.

در هر صورت بنای بین‌الحرمین به زمان دولت صدام باز می‌گردد که با تملک ساختمان‌های میان دو حرم انجام گرفت و پس از آن اصطلاح «بین‌الحرمین» وارد ادبیات عاشورایی و آیینی شد.


نقد تاریخ بین‌الحرمین در دانش نامۀ امام حسین (ع)

در برخی منابع، ساخت بین‌الحرمین به پس از انتفاضه ۱۹۹۱ م و خرابی‌های حرم ربط داده شده است؛ چنان که در دانشنامۀ امام حسین (ع) این گونه آمده است:

آخرین هجوم و تخریب و ایجاد تغییرات در حرم امام حسین (ع) و ابوالفضل العباس (ع)، در حکومت بعثی‌ها، در شعبان ۱۴۱۲ ق (مارس ۱۹۹۱ م)، در انتفاضه و قیام مردم علیه حکومت بعثی اتفاق افتاد. چندین روز متوالی در شهرهای شیعه در جنوب عراق، به ویژه شهرهای مقدس کربلا و نجف، میان نیروهای بعثی و مردم، درگیری وجود داشت. در کربلا، بسیاری از مردم در خانه‌های میان حرم امام حسین (ع) و حرم حضرت عباس (ع)، پنهان شده بودند. زمانی که بعثی‌ها غلبه کردند، تمام این محله و بازار میان آن (موسوم به بازار بین‌الحرمین) را تخریب و فضای میان دو حرم را کاملاً مسطح کردند؛ جایی که اکنون آن را «بین‌الحرمین» می‌نامند.[۴]

با توجه به آنچه گفته شد، آنچه در دانشنامه آمده – و هیچ منبعی نیز ندارد – صحیح نیست و بین‌الحرمین پیش از انتفاضه ساخته شده بود.


پی نوشت:

[۱] دائره المعارف الحسینیه٬ تاریخ المراقد الحسین و اهل بیته و انصاره٬ الجزء الثالث٬صص ۱۲۵­۱۲۶.

[۲] همان٬ ص ۱۵۵.

[۳] همان٬ ص ۱۳۵ (پانوشت).

[۴] دانشنامۀ امام حسین (ع)٬ ج٬۱۲ ص ۳۷۶.

توصیه‌های میرزا اسماعیل دولابی برای حضور در حرم سیدالشهدا(ع)

حرم امام حسین (ع) که هستی، خوب گوش بده! آنجا یکی هست که به امام حسین (ع) سلام می‌کند؛ سلامش خیلی قشنگ است، آن را بشنوید. همینطور که زوّار سلام می‌کنند، صدای او هم می‌آید که سلام‌تان را پاسخ می‌گوید.

به گزارش مشرق، مرحوم اسماعیل دولابی از عارفان و سالکان طریق الهی توصیه‌هایی را درباره حضرت اباعبدالله الحسین(ع) دارد که مشروح آن در ادامه می‌آید:

چرا امام حسین(ع) روز عاشورا صدا می‌زند العطش، آب، آب ....؟ فرمود: قطره‌های سرگردان در چشمه‌ها و نهرها را صدا می‌زند، می‌گوید: بیایید مرا یاری کنید، دوستان، شیعیان، بستگان بیایید، مرا نصرت دهید. شاهزاده علی اکبر را دیدی وقتی لب پدر بزرگوارش را چشید، ساکت شد، چرا آرام شد؟ وقتی زبان در دهان پدر گذارد، دید اوه! عطش اینجا خوابیده است، دریای حیات و عزت، تشنه‌ حیات و علم است باز علم می‌خواهد، باز معرفت می‌خواهد، باز با مبدأ خودش کار دارد وقتی پدر را دید اینگونه تشنه است، پسر راحت شد. هرکدام از مؤمنین هم قوی‌تر باشند رفیقش را آرام می‌کند، هرکدام تشنگی بیشتری دارد، پایینی را آرام می‌کند، قوّه می‌دهد، قدرت می‌دهد.

رابطه ۷۲ یار سیدالشهدا(ع) با وجود صفات حمیده در انسان

یاران مولایمان ابا عبدالله (ع) ۷۲ نفر بودند که این خیلی معنا دارد، ۷۲ نفر یعنی ۷۲ صفت ممدوح که در انسان هست، در انسان ۷۲ صفت بد هم هست، البته هست به آن‌ها نمی‌خورد، آنها در کناب صفات حمیده هستند، هفتاد صفت حمیده مال خداست، غفاریت، ستر، عفو و امثال آن، این‌ها را آخرش به مؤمن می‌دهند.

حضرت اباعبدالله (ع) هفتاد صحابی داشت، هفت و هفتاد خیلی استعمال شده است، طواف کعبه، سعی صفا و مروه، سنگ به شیطان زدن همه هفت است، اگر ۶ سنگ بزنی ناقص است، یعنی یک صفت کم داده‌ای، چقدر از ذکرها هفت بار وارد شده است، ذکر رکوع، ذکر سجده اگر بتوانی مستحب است این‌ها هفت مرتبه تکرار شوند.

هفتاد صفت ممدوح در انسان داریم، که اینها صفات خداوند است، این‌ها درجات بهشت و مقامات قُرب خداست، که انسان به وسیله‌ آن‌ها نزدیک می‌شود، مرتباً عده‌ای می‌رفتند و عده‌ای می‌آمدند و باز ۷۲ نفر کامل می‌شدند، از اول معلوم بود ۷۲ است. انگار هر روز کربلاست و ۷۲ صفت هم دور امام حسین (ع) است، هر روز کربلا و همه روزها عاشورا و امام حسین (ع) در همه زمینه‌ها هست، صفات هم دور اوست، خودت را در این میانه بگرد و پیدا کن.

«کل یوم عاشورا کل ارض کربلا»؛ کربلا و عاشورا با هم قاطی شدند، همه وقت کربلا هستیم و همه وقت عاشورا است، عبادت عاشورائیان تمام شد، عبادت گریه‌های که می‌کردم هم خلاص شد، یعنی مغز مطلب درآمد یعنی دائماً در بلا هستی و هر روز هم عاشوراست، کعبه هم آنجایی است که با خدای خودت مشغول می‌شوی و ملاقات حج توست، تمام عبادات همین است، نشنیده‌ای که گفت خوشا آنان که دائم در نمازند یعنی هرکاری که می‌کند در نماز است.

ماه محرم یکی از ماه‌های تکامل است و محبت و عزاداری برای امام حسین (ع) انسان را زود به مقصد می‌رساند. «کلنا سفن النجاه و سفینه الحسین اسرع»؛ همه ما اهل بیت (ع) کشتی نجات هستیم ولی کشتی نجات امام حسین (ع) سریع‌تر است.

امام حسین (ع) تجلی خداست، در حدیث هست کسی که آن حضرت را با معرفت زیارت کند (و یا در روز عرفه زیارت کند) «یُخالطُهُ الله بنفسه»؛ خداوند بنفسه با آن زائر مخلوط می‌شود، این عبارت را هیچ یک از علماء جرأت نکرده‌اند باز کنند و تشریح نمایند.

تأثیر گریه بر ابا عبدالله الحسین(ع) بر انسان

کسی که در عزای امام حسین (ع) بگرید یا بگریاند یا محزون شود، دیگر آتش دنیا و آخرت او را داغ نخواهد کرد، دوستان اهل بیت در مجلس ذکر امام حسین (ع) مثل حضرت ابراهیم (ع) هستند که خداوند آتش را بر او سرد کرد.

قلب و دلی که مغموم و محزون باشد، با گریه باز می‌شود، آن‌قدر گریه می‌کند که در دلش گل می‌روید، حزن، غم شدید است و گریه ندارد، وقتی که غم بیاید دل می‌شکند و گریه آغاز می‌شود و دل آرام می‌گیرد، گریه اسلحه مؤمن است، کربلا اسلحه مؤمن است، امام حسین (ع) برای گریه خلق شده است و «قتیل العبرات» یعنی کشته اشک‌ها است. اشک گریه برای دنیا شور است و اشک گریه آخرت شیرین است، اولی چشم را کم‌سو و زخم می‌کند، دومی چشم را پرنور و زیبا می‌کند.

اگر شده در همه عمر لااقل یک بار زیارت عاشورا را با صد لعن و صد سلام بخوان و از آن محروم نمان. متن زیارت عاشورا الهام خدایی است که به قلب ائمه الهام شده است و چیزی شبیه قرآن است اگر یک ماه محرم هر روز در خانه‌ات زیارت عاشورا را با صد لعن و صد سلامش بخوانی خدا را می‌بینی، امام حسین(ظهور) محبت است، ائمه یک ماه محرم را خیمه عزا می‌زدند و گریه می‌کردند.

سینه زدن خیلی قشنگ است و نافع، مواظب باش در طول سال چند دفعه سینه زدن را ترک نکنی، شخص وقتی سینه می‌زند، یا امام درون جا آن سینه می‌رود یا سینه زن به درون امام می‌رود، در همه عمر یک نوبت هم که شده برای حضرت زهرا و امام حسین (ع) سینه بزن، سینه زدن برای امام حسین (ع) بدن را سبک می‌کند زیبا و تمیز می‌کند، تا جایی که عکس خوبان خدا را در آن پیدا می‌شود.

می‌گویند امام حسین (ع) شهید شد، تا گنه‌کاران امت بخشیده شوند، آیا هیچ شخص عاقلی مثلاً بچه چهارده ساله‌اش را به کشتن می‌دهد که گاوش را نجات دهد؟ خیر. امام حسین (ع) خودش دوست داشت که در راه محبوبش جانفشانی کند و به ملاقاتش برود.

امام حسین (ع) یک امر علی حدّه است، در دستگاه خلقت، شما اهل عبادت و نماز و قرآن و ...هستید ولی یک هفته ده روز یک بار نمی‌توانید نام امام حسین (ع) را نشنوید، اگر هم نشنوید خودتان گریه می‌افتید، هر موقع گریه افتادی برای امام حسین (ع) گریه کرده است، مؤمن نمی‌شود گریه نکند هرچند فقط چشمش کمی خیس و قرمز شود.

بر تربت امام حسین(ع) زیاد سجده کردن اخلاق را عوض می‌کند. بنای نظام آفرینش بر قربانی شدن مادون برای مافوق است، همه موجودات طبیعت خود را قربان مؤمن می‌کنند، او خود را قربان اهل بیت (ع) و آن‌ها خود را قربان خدا می‌کند.

گریه‌ای که صاحب آن اشک ندارد

هرکس هر مصیبتی داشته باشد، از شیعیان مسلمین، مومنین حتی اشقیاء، اگر مصیبت امام حسین (ع) خوانده شود همه بخشیده می‌شوند. دیدی هر وقت کسی مرحوم می‌شود، یک آقایی را خبر می‌کنند تا منبر برود، آن منبری هم، اگر مرحوم جوان باشد، از مصیبت جوان می‌خواند، اگر پیر باشد از پیر می‌خواند، حق هم همین است که حزن و اندوه صاحب مجلس را انتقال بدهد به کربلا. تا صاحب مجلس با این روضه گریه می‌کند، دیگر مصیبت خودش یادش می‌رود، راحت می‌شود. انسان اگر یاد خوبان کند، غصه‌های خودش از یاد می‌رود، البته غصه‌های ما خیلی کوچک است و چیزی نیستند، دیگر غصه‌های خودمان را ذکر نمی‌کنیم، به خاطر اینکه کوچکند.

گریه سکلی گریه‌ای است که صاحب آن اشک ندارد (اشکش تمام شده) روز عاشورا یکی حضرت زینب (ع) بود که گریه سکلی کرد و یکی هم خود اباعبدالله الحسین (ع) یک نظر کرد، اصحابش را نگاه کرد، «نظرا الی یمینه و شماله»؛ گریه سکلی اشک ندارد. ناله است و صدا «و بکی بکا سکلی» روز عاشورا، یک گریه امام حسین (ع) و یک گریه زینب (ع) تمام گناه امت باطل شد، تمام گناه اولین و آخرین.

اشک نبود که صدا زد، صدای خشک، خون نبود که گریه کند، آب نبود که گریه کند. گریه وقتی برای بدن نافع است که اشک داشته باشد، ولی آن گریه سکلی بود نفعش مال اولین و آخرین است.

شاید در میان شیعیان وجود داشته باشد، وقتی مضطر می‌شوند (در مجلس امام حسین (ع) همه گریه می‌کنند و ضجه می‌زنند، یک مرتبه یک نفر از آن‌ها صدا می‌کند و ناله‌اش بالا می‌رود و گریه همه را ساکت می‌کند. در حالی که خودش هم مشغول کار است (دارد چای می‌ریزد) ده هزار نفر داشتند ضجه می‌زدند، یک دفعه این صدا بالا رفت همه جا را گرفت و همه ساکت شدند. این گریه سکلی است. در عرب می‌گویند دو جا فقط گریه سکلی است یک جا برای امام حسین (ع) و یکی هم برای زینب (س).

عزیزان من! خداوند از برکت امام حسین (ع) مملکت ما را روی زمین خیلی عزیز شمرده است. ببین که ذکر امام حسین (ع) چقدر برای بنی آدم استراحتگاه است، هر کدام خسته می‌شوند می‌گویند به روضه برویم، زن‌ها عجیب‌ترند، هرجا بیرقی می‌بینند وارد می‌شوند، کمی برای بچه‌ها پیغمبر (ص) گریه می‌کنند و حالشان جا می‌آید، گریه که می‌کند قلبش آب بیرون می‌دهد، گریه غصه و چرک را آب می‌کند و از سینه‌هایشان می‌برد. بعضی از زن‌ها و مردها گریه می‌کنند، گریه سکلی، به گریه بی اشک می‌گویند، روز عاشورا یک بار صدای حضرت زینب (ع) به آسمان رفت، گریه سکلی آن است. یک بار هم امام حسین (ع) صدایش بالا رفت ه گریه‌ای که اشک نداشت. اما از گریه بی اشک، آدم فکر می‌کند کسی را صدا زده است، نمی‌فهمد گریه‌اش اینطور است.

در دوران طفولیت، خانمی را دیدم که در روضه چای می‌داد، او هر یک ماه، چهل روز یک دفعه گریه‌اش راه افتاد و یک صدا می‌زد مابقی اوقات سرش پایین بود و چای می‌داد. دیگران همه گریه می‌کردند، ضجه می‌زدند، قصه می‌گفتند، می‌خندیدند، من بچه‌ بودم و در مجلس ول بودم گاهی صدای آن خانم بالا می‌رفت، تا صدایش به آسمان می‌رفت، سکوت این همه مدت آرام می‌شد، اینک که نگاه می‌کنم، می‌بینم که اول همه مردم در مجلس گریه می‌افتادند، آن وقت گریه سراغ او می‌رفت، یعنی تو چرا گریه نمی‌کنی؟ او هم که گریه نداشت ناله می‌کرد.

بعضی اوقات این ناله سراغ بزرگان ما می‌رود، آن‌ها گریه ندارند، آن‌ها سرپرست گریه کنندگان هستند، آب می‌دهند غذا می‌دهند، پذیرائی می‌کنند، عذرخواهی می‌کنند، بعضی وقت‌ها خودشان را هم می‌گیرد. آن‌هایند {literal}{{/literal}هستند{literal}}{/literal} که صدایشان به آسمان می‌رود و چون صدایشان بلند می‌شود برای تمام خلقت فرج است، من می‌دیدم آن خانم همین که صدایش به آسمان می‌رفت گریه تمام می‌شد و همه زنان شروع به صحبت می‌کردند، یک اتاق ضجّه، همین که ناله به آسمان می‌رفت تمام می‌شد، این چه صدایی است وقتی به آسمان می‌رود جاده‌ها را اینگونه صاف می‌کند. این را گریه سکلی می‌گویند. گریه‌ای که اشک و حزن و اندوه ندارد، ان شاءالله خداوند از برکت محبتش روز به روز آشنایی پدران و مادران و گذشتگان ما را که نورشان همراه ماست با خودش زیاد کند.

ندای «هل من ناصر ینصرنی» امام حسین(ع) به چه معناست

حضرت ابا عبدالله(ع) احتیاج به مردم نداشت، اما اینکه می‌فرماید: «مرا یاری کنید»، یعنی مسلک مرا یاری کنید، مقصد مرا یاری کنید، همکار و همراه من شوید. شما وقتی نماز می‌خوانید انبیاء و اولیاء را کمک کرده‌اید. وقتی کار خوب انجام می‌دهید، آنان را یاری داده‌اید. هر مسلکی که هر کس دارد، اگر شما هم از آن پیروی کنید او را یاری کرده‌اید.

آیا نفرمود که دشمنان ما را یاری نکنید و غذای دشمنان ما را نخورید؟ مسلک دشمنان ما را رفتار نکنید؟

برای امام حسین (ع) اگر پول خرج می‌کنید و یا لُخت می‌شوید عیبی ندارد، به ائمه نشان دهید، به امام حسین (ع) نشان دهید، بگذارید آقا ببیند که دوستش دارید. ریا برای مردم و به مردم نشان دادن بد است اما اگر به خود امامان (ع) نشان بدهید، این خوب است.

در دستگاه امام حسین (ع) حتی ریا هم ممدوح است، اگر جلوی روی مردم برای امام حسین (ع) مالت را بدهی، یا سینه بزنی خوب است، اصحاب که به میدان می‌رفتند رجز می‌خواندن و خودشان را معرفی می‌کردند، تظاهر در دستگاه امام حسین (ع) جزا دارد. البته بهتر است کار خود را به خدا و امام حسین (ع) نشان بدهی. بگویی، خدایا ببین من دارم این کار را می‌کنم، حسین جان ببین من دارم این کار را می‌کنم.

در حرم امام حسین (ع) که هستی، خوب گوش بده! آنجا یکی هست که به امام حسین (ع) سلام می‌کند. (منظور امام زمان (عج) است). سلامش خیلی قشنگ است، آن را بشنوید. همینطور که زوّار سلام می‌کنند، صدای او هم می‌آید که سلام می‌کند. در حرم امیرالمومنین (ع) هم همینطور است. وقتی که وارد می‌شوید و سر قبر مطهر علی (ع) حاضر می‌شوید، سلام‌تان را جواب می‌گوید. خوب گوش بدهید و حواس‌تان باشد که خلوت و تنها رفته باشید. بگویید: علی جان! این بار نماز خواندم و آمده‌ام خودم را نشان بدهم و دور حرمت بگردم و بروم. ساده بگو. خودنمایی نکن!

وقتی خواستی به حرم امام حسین (ع) مشرف شوی، تنها برو و وقتی هم مشرّف شدی حواست به دیگران نباشد، به خود حضرت باشد! ان شاءالله وقتی خواستی مشرّف شوی، ابتدا در نهر حسینی که نزدیک مرقد مطهر حضرت ابوالفضل (ع) است و از فرات جدا شده و آبش گل آلود است و تربت مخلوط است و آبش هنگام حرکت ناله می‌کند، غسل زیارت کن و با قدم‌ها کوتاه و به آهستگی و بدون اینکه با کسی حرف بزنی و به اطراف توجّه کنی به طرف حرم برو! هر قدمی که به سمت حرم می‌داری، ملائکه نور روی سرت می‌ریزند.

وقتی به حرم رسیدی، بالای کفش کن حرم، زیارت نامه‌ای نوشته شده است به این ترتیب «صلی الله علیک یا ابا عبدالله و صلی الله علیک یا ابا عبدالله و صلی الله علیک یا ابا عبدالله» که این خودش یک زیارت کامل است. گویا زائر می‌گوید: جانم به قربانت یا ابا عبدالله (ع) بعد می‌بیند مثل اینکه درست نشد و دلش آرام نگرفت، دوباره می‌گوید جانم به قربانت ای اباعبدالله (ع) و بار سوم هم به همین ترتیب! داخل حرم، پایین پای حضرت محلی است که استخوان‌های شهدا را آنجا دفن کرده‌اند. اگر هوشیار باشی آنجا که عبور می‌کنی احساس می‌کنی که زیر پایت مثل یک دریا گود است.

شب اول محرم در حرم امام حسین(ع)

 

 

 

تعویض پرچم گنبد حرم امام رضا در آستانه محرم