آیا ایران از عمق استراتژیک خود عقب‌نشینی می‌کند؟

مناقشه درباره برجام، تنش بین آمریکا و ایران را مجددا شدت بخشید. این تنش سیاست‌های منطقه‌ای دو کشور را تحت تاثیر قرار داده است.

 

به گزارش فرارو به نقل از وبگاه المانیتور، دیپلماسی لبخند بین آمریکا و ایران به پایان رسیده است. ترامپ مسائل را به حالت اول بازگرداند و مسیر هموار شده را از بین برد. 

 

با توجه به خصومت آشکار میان ایران از یک طرف و آمریکا و شرکای منطقه‌ایش از طرف دیگر، انتظار می‌رود که فروپاشی احتمالی برجام و نیز استراتژی جدید آمریکا علیه ایران، سطح تنش‌های منطقه را بالا ببرد. این امر به تنهایی باید باعث نگرانی درباره احتمال‌های پرمخاطره در چندین جبهه، مانند عراق، یمن، سوریه و لبنان شود. این کشور‌ها دارای تنش‌های نظامی و سیاسی پیوسته هستند. 

از نظر ایران، این مسئله واضح است که ترامپ عمدتا در حال همکاری با عربستان و اسرائیل برای جلوگیری از کسب دستاورد از سوی ایران در خاورمیانه است. 

یک منبع از درون سپاه پاسداران که نخواست نامش فاش شود گفته آمریکا و شرکایش "در حال تلاش برای یافتن راهی برای برون رفت از شکست‌هایشان هستند. در سوریه و عراق، بر خلاف آنچه که آنها می‌گویند و به تصویر می‌کشند، این ایران است که دست بالا را دارد. در یمن، عربستان در یک وضعیت بدی است و این جنگ در حال (تبدیل) شدن به یک رسوایی بین المللی است. اسرائیل نیز به خوبی می‌داند در صورتی که سعی کند (علیه) حزب الله در مرزهای سوریه و لبنان مداخله کند، چه چیزی منتظر آن است. بنابراین، این بیشتر شبیه یک ماموریت انتحاری است تا یک برنامه برای مقابله با ایران."

 

در تهران برخی افراد نگران هستند که آمریکا و شرکای منطقه‌ایش قصد دارند یک تلاش پیچیده برای محاصره ایران در مرزهایی که این کشور آن‌ها را به عنوان حوزه منافع امنیت ملی‌اش می‌داند، را آغاز کنند.

 

با توجه به اهرم و نقشی که ایران در خاورمیانه ایفا می‌کند، این به معنای خنثی‌سازی متحدان ایران در سوریه، عراق، لبنان و یمن است و نیز به معنای اجبار تهران به عقب نشینی به درون مرزهای فیزیکی خود خواهد بود. رهبر معظم، آیت الله خامنه‌ای در خلال یک جشن فارغ التحصیلی نظامی در ۲۵ اکتبر به این مسئله پرداخت.

 

آیت الله خامنه‌ای اعلام کرد: "محوری‌ترین عنصر حاکمیت ملی ما توسط دشمنانمان به عنوان یک عنصر مزاحم دیده می‌شود. آنها با توسعه قدرت جمهوری اسلامی ایران در منطقه‌مان و ورای آن مخالفت می‌کنند. زیرا این عمق استراتژیک کشور است."

 

پس از اینکه در ژوئن گذشته نیروهای متحد ایران به مرز سوریه و عراق رسیدند، نقطه عطف مهم دیگری رقم خورد. این امر حاکی از یک واقعیت جدید منطقه‌ای بود. طبق گفته منبع سپاه پاسداران "این واضح است که هرگاه شما نیروهای کافی بر روی زمین داشته باشید، مهم نیست که چه کسی از آسمان شما را تهدید کند."

 

دستاورد رسیدن به مرز سوریه و عراق، با ورود حشدالشعبی به موصل دنبال شد. این اتفاق به ایران اعتماد به نفس قوی داد. با این حال، اعتماد به نفس واقعی، نتیجه نقش ایران و ترکیه در بحران همه‌پرسی ۲۵ سپتامبر کردستان عراق بود. 

 

از دیدگاه تهران یافتن راه حل‌هایی برای چنین مشکلات بزرگ بدون مداخله کشورهای خارج از منطقه، دلیلی بود بر اینکه منطقه قادر است به شکل مستقل مسائل را مدیریت کند؛ و این دلیل دیگری است برای اینکه چرا بسیاری در تهران پیش بینی می‌کنند که تلاش جدید آمریکا، برای از بین بردن قدرت منطقه‌ای ایران طراحی شده است. 

 

حشدالشعبی و حزب الله، بخش نظامی "محور مقاومت" شیعی را تشکیل می‌دهند. هر دو این گروه زیر ذربین آمریکا قرار گرفته‌اند.

 

طبق دیدگاه تهران، هرکسی تلاش کند به حزب الله و حشدالشعبی ضربه بزند یا آن‌ها را خنثی کند، این به معنای تلاش او برای قیچی کردن بال‌های جمهوری اسلامی و در نتیجه تضعیف عمق استراتژیک خواهد بود.

 

اگر ایران نسبت به اهرم منطقه‌ای که اکنون از آن برخوردار است، احساس خطر کند، بعید است که از منطقه عقب‌نشینی کند. ساخت این اهرم سه دهه طول کشیده است. در مقابل، احتمالا ایران در قالب مقابله واکنش نشان خواهد داد. اگرچه هنوز واضح نیست که این مقابله چگونه و چه زمانی اتفاق خواهد افتاد.