ایران، از غرس سرو کاشمر تا کودتا در ونزوئلا
میل برخی جاهلان معاصر به شیعه کشی، ضدیت «متوکل عباسی» با شیعیان را تداعی می کند، خلیفه ای که مزار امام حسین را ویران کرد و بر خاک آن برزگر گمارد. زعمای ستیزه جویان منکر این وجه تشابه نیستند بلکه متوکل عباسی را (با نقل گرایش ضد شیعی اش) احیاگر سنت پیامبر اسلام و بدعت زدا می نامند. همچنین فرهنگ کهن ایرانی نیز زخمی تاریخی از متوکل بر پیکر دارد. همین خلیفه عباسی بود که فرمان به قطع «سرو کاشمر» داد. ایرانیان باور داشتند که "سرو تنومند کاشمر، شاخه ای از یک درخت بهشتی است و به دستِ زردشت پیامبر غرس شد." سرو مینویی، پیر درخت تنومند و زیبایی بود که نشانش در آثار فرهنگی ایرانیان (پیش و پس از اسلام) ثبت است و شهرتش از دارالخلافه عباسی فراتر می رفت. متوکل متکبر، طالب زیارتش شد اما بی طاقت از رنج سفر، فرمان داد تا سرو کهن را ببُرند و به پیشگاهش در عراق ببَرند! بی اعتنا به خواهش ایرانیان، سرو سبز را به زحمت بریدند و بردند اما پیش از آنکه کاروان به دربار برسد، متوکل مُرد...
- رفتارهایی از جنس تکبر متوکل، امروز نیز کم و بیش نزد حاکمان جهان دیده می شود. حاکمانی که مرگ ناگهانی را بعید از خود می دانند و بی اعتنا به پیچیدگی جوامع، تعبیر رویاهای خود را می جویند. حتی در آن سوی جهان، سرگذشت ریاست جمهوری مادام العمر هوگو چاوز، حامل یکی از جوانب این روایت عبرت آموز است. چاوز که در سال ۱۹۹۲ کودتاچی بود، بالاخره در انتخابات ۱۹۹۸ به ریاست جمهوری رسید. کودتای ۲۰۰۲ علیه چاوز انقلابی هم باعث نشد که احتیاط پیشه کند و دست از بلندپروازی بردارد. چاوز طی سالها با عزمی راسخ و جسارتی عجیب (از جمله برداشتن محدودیت قانونی شرکت مکرر در انتخابات) مقدمات ریاست جمهوری مادام العمر را فراهم آورد. هوگو چاوز تا آخر عمرش رییس جمهور ماند! البته اینبار نیز حکم سرنوشت در کام حاکمِ آرزومند شیرین نبود و تنها ‘چند ماه` پس از آنکه چاوز موفق شد با قانون جنجالی جدید به ریاست جمهوری برسد، ناگهان مُرد اما شعله اختلافاتی که افکنده بود، روشن ماند.
- شباهت کودتای ۲۰۰۲ با حوادث جاری ونزوئلا، ظهور یک رئیس جمهور خودخوانده علیه رییس جمهور قانونی کشور است. پس از شکست آن کودتا، چاوز به قدرت بازگشت اما علی رغم انکارهای مکرر واشنگتن، او اصرار داشت که کودتای ۲۰۰۲ یک کودتای آمریکایی است. اقدامات ضد آمریکایی چاوز مکررا با ارجاع به کودتا توجیه می شد و سرانجام همین حسابکشی بی پروا، بستری فراهم ساخت تا واشنگتنِ بهانه جو "بدون هیچ پرده پوشی"، دست به اقدامی بزند که پیشاپیش جریمه آن را پرداخته بود.
- جنایت جاهلان در حمله به مرزبانان استان سیستان و بلوچستان، یاد ۲۷ سرو سربلند را در دل ایرانیان کاشت. ساعاتی پس از این جنایت، حدود ۱۸۰۰ کیلومتر دورتر، نظامیان هند با حمله ای مشابه مواجه شدند. بلافاصله انگشت اتهام مقامات ارشد دهلی نو به سمت اسلام آباد نشانه رفت. در ایران نیز داغ مرزبانان شهید چنان جانسوز بود که بسیاری در جستجوی یک مقصر، پاکستان را متهم کردند. پاکستان انکار کرد و از شاکیان خواست شواهد و اسناد معتبر ارائه دهند. هند اصرار کرد و دست بکار نظامیگری شد و جنگ لفظی هم تا تهدید به حمله هسته ای بالا گرفت. از این سو به نظر می رسد ایرانیان متوجه شده اند که جریمه کردن پاکستان بدون دسترسی به ادله معتبر، زمینه ساز اقدامات بی پروای آینده علیه ایران خواهد شد.
- گویی جاهلان خونریز هم سرگذشت متوکل را تا انتها نخوانده اند ولی ما از گذرگاه های تاریخ گذشته ایم و به سلامت تا به اینجا رسیده ایم، ناکامی خیالبافان بدخواه را به یاد داریم و پیچیدگی های سیاست را خوب می شناسیم. شهیدانمان را ارج نهادیم، با صدای بلند هشدار دادیم و هوشیارانه به تدبیر نشستیم، سپس لحن خود را تغییر دادیم و از جریمه پاکستان صرف نظر کردیم تا مبادا اسلام آباد به موضع خصومت هل داده شود و فرصتی برای آزادی عمل، به چنگ تروریستها بیفتد. در غیر اینصورت ما هم خطایی را تکرار می کردیم که حاکمان ونزوئلا بدون تکیه بر ادله، علیه واشنگتن مرتکب شدند.
(صبوری و امیدواری، هنر ایرانیان است و همیشه ما را به جشنِ بی زوالِ نوروز رسانده است.)
