حجامت از نگاه مولکولی و سلولی
سال‌هاست که بر سر مفید یا مضر بودن حجامت دعواست عده‌ای کاملاً موافق آن هستند و عده‌ای دشمنان قسم خورده آن هستند ولی نکته اینجاست که متاسفانه کمتر شاهد بحث علمی منصفانه در مورد آن هستیم. بنابراین در اینجا قصد دارم بدون تعصب و از دیدگاه سلولی مولکولی فرآیند حجامت را تشریح نمایم تا شاید علت اینکه اینقدر در معارف اسلامی بر انجام حجامت تاکید شده است و اینکه بزرگان دین ما مبادرت به انجام این عمل می‌کرده‌اند از لحاظ علم روز مشخص گردد.
بطور مثال از پیامبر اعظم صل الله علیه وآله است که فرمودند: الحجامه دواء کل داء یعنی حجامت داروی تمام بیماری‌هاست. و امثال این فرمایش‌ها در روایات اسلامی فراوان است.
وقتی ما حجامت می‌کنیم در واقع سه پدیده اتفاق می افتد :
اول: ایجاد یک التهاب و آسیب سلولی عمدی بوسیله بادکش کردن.
دوم: تشدید التهاب و آسیب بوسیله ایجاد خراش‌های سطحی پوست ناحیه حجامت.
سوم: خروج خون از موضع حجامت بوسیله بادکش‌های بعدی.
حال ببینیم در هر مرحله چه پدیده‌ای رخ می‌دهد و چه نتایجی در بر دارد؟
در بادکش اولیه و ایجاد التهاب و آسیب سلولی اولیه، پیام‌های سلولی از سلول‌های منطقه التهاب و سلول‌های دچار آسیب شده صادر می‌گردد که این پیام‌های شیمیایی سیتوکین نام دارند و برخی از آنها پیام بسیج عمومی سیستم ایمنی بدن، در جهت تمایز و تکثیر در محل‌های تولید سلول‌های ایمنی می‌باشد و همچنین پیام فراخوان عمومی سلول‌های ایمنی به منطقه التهاب و آسیب هستند که از مناطق تجمع سلول‌های سیستم ایمنی آنها را به ناحیه حجامت جلب می‌کند و موجب آزاد شدن برخی از واسطه‌های شیمیایی می‌گردد که موجب گشادی عروق به خصوص مویرگ‌ها و تجمع خون فراوان در این ناحیه می‌گردد و باعث خروج پلاسما (قسمت مایع خون) به ماده بین سلولی می‌گردد، در این مرحله با ایجاد خراش‌های سطحی در ناحیه پرخون و ملتهب و عمیق‌تر شدن آسیب سلول‌ها که شامل سلول‌های پوشاننده پوست، اندوتلیوم عروق خونی، سلول‌های بافت بینابینی و سلول‌های سیستم ایمنی هستند میزان آزاد شدن واسطه‌های شیمیایی و سیتوکین ها به اوج خود می‌رسد و خون و مایع میان بافتی و میان سلولی از ناحیه خارج می‌گردد.
از ستوکین هایی که در ناحیه آزاد می‌شود می‌توان به: TNF انترفرون آلفا، بتا، گاما، TGFB، اینترلوکین یک، اینترکولین دو، اینترلوکینسه، اینترلوکینچهار، اینترلوکین پنج، اینترلوکین شش و اینترلوکین ده اشاره نمود که اعمال تقویتی و تنظیمی روی سیستم ایمنی بدن دارند و موجب افزایش قدرت برخورد سلول‌های موجود و افزایش تعداد سلول‌های ایمنی ذاتی و سلول‌های ایمنی اختصاصی می‌شوند و همچنین میزان و شدت برخورد سلول‌های ایمنی با عوامل بیگانه را تنظیم می‌نمایند و مهمتر از آن موجب تمایز بهتر و بیشتر سلول‌های ایمنی و در نتیجه بهتر شدن شناخت عوامل و سلول‌های خودی از بیگانه می‌شود و جلوی بروز بیماری‌های خود ایمنی مثل لوپوس، ام اس، آرتریت و روماتوئید گرفته می‌شود و همچنین با تحریک تمایز بهتر جلوی بروز سرطان‌ها گرفته می‌شود.
همچنین با افزایش قدرت سیستم ایمنی جلوی تهاجم و تکثیر میکرواورگانیسم ها تا حدود زیاد گرفته می‌شود و قدرت تولید آنتی بادی بر علیه آنها افزایش می‌یابد و قدرت برخورد با عوامل بیگانه توسط سیستم ایمنی افزایش می‌یابد. با برخورد آنتی ژن‌های سطحی از طریق سلول‌های معرفی کننده آنتی ژن و فرآوری این آنتی ژن‌ها، قدرت برخورد با ویروس‌ها از راه فعال شدن سلول‌های T کمک کننده و یاری رسانی به لنفوسیت‌های B و تبدیل شدن آنها به پلاماسل ها و همچنین فعال شدن سلول‌های T سیتوتوکسیک، افزایش می‌یابد و از همین خاصیت در مقالات بعدی به امکان درمان ایدز و انواع هپاتیت‌ها اعم ازهپاتیت B ، C ، D و E اشاره خواهد شد.
اثر دیگر، خارج کردن انتخابی گلبول‌های قرمز پیر و فرسوده از گردونه گردش خون است که دیگر قادر به انتقال اکسیژن و متابولیت ها نمی‌باشند بدین صورت که در خلاء ایجاد شده در مرحله اول فرایند حجامت بدام می افتند و نمی‌توانند به گردش خون باز گردنند و بوسیله ایجاد خراش‌ها از بدن خارج می‌شوند و موجب جوان‌تر شدن عمر متوسط گلبول‌های قرمز در گردش خون می‌شوند و موجب اکسیژن رسانی بهتر به سلول‌ها و بافت‌ها می‌گردد.
اثر دیگر کاهش و یسیکوزیته (یا چسبندگی) خون است که با کم کردن تعداد گلبول‌های قرمز در واحد حجم و کم کردن ترافیک در مویرگ‌ها اتفاق می افتد و موجب کم شدن احتمال بروز سکته‌های قلبی و مغزی می‌گردد و همچنین با کم کردن احتمال تشکیل لخته‌ها در اندام‌های تحتانی جلوی آمبولی ریه یعنی حرکت لخته و گیر کردن آنها در عروق ریه، گرفته می‌شود و همچنین جلوی آمبولی به سایر نواحی مثل مغز و سایر اعضا گرفته می‌شود...
