نگاهی به سیاستهای پوپولیستی

در حالی که حسن روحانی تا قبل از روی کار آمدن در سال 92 منتقد سیاست های پوپولیستی دولت قبل بود اما با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست جمهوری سیاست ها و برنامه هایی را در دستور کار قرار داده است که با هیچ عبارتی جزء پوپولیستی نمی توان آنها را توصیف کرد.

به گزارش الف، امروز از سامانه ساماندهی سهام عدالت رونمایی شد؛ بر این اساس49 میلیون ایرانی طی ده روز می توانند صورتحساب سهام عدالت خود را دریافت کنند.

سهام عدالت شامل سبدی از بخشی از سهام 60 شرکت دولتی است که در دولت احمدی نژاد به مردم داده شد. این شرکت‌ها موظف هستند هر سال سهم سبد سهام عدالت را از سود سالانه خود به سازمان خصوصی‌سازی پرداخت کنند. بر اساس گفته های میرعلی اشرف عبدالله پوری حسینی، رئیس سازمان خصوصی سازی در این زمینه تشکیل صندوق هایی پیش بینی شده و سهام شرکت های سرمایه پذیر در این صندوق ها ریخته می شود. وی افزود: پس از این مرحله توزیع سهام عدالت و ارائه اوراق سهام به مردم انجام خواهد شد. پوری حسینی تصریح کرد: تیرماه سال ۹۶ سود شرکت های سهام عدالت هرچقدر که باشد بین مشمولان توزیع خواهد شد، اما دستکم تا شهریورماه سال آینده هیچ ورقه سهمی بین مشمولان توزیع نخواهد شد.

پوری‌حسینی قبلاً گفته بود به 49‌ میلیون نفر از مردم ایران معادل 550 هزار تومان سهام عدالت اعطا خواهد شد. البته به افراد تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و روستاییان فاقد شغل دو برابر این رقم، سهام عدالت تعلق می‌گیرد.

وعده آزاد‌سازی سهام عدالت برخی از دهک‌ها و ارائه سود سهام در حالی است که ده سال از اجرای طرح سهام عدالت می‌گذرد، اما مدیریت سهام عدالت با این توجیه که از محل سود سهام عدالت ما  به ازای ارزش سهام به خزانه دولت واریز نشده است، هنوز در اختیار دولت بوده است. اما دو هفته قبل شورای‌عالی اجرای سیاست‌های اصل ۴۴سازمان خصوصی‌سازی را مکلف کرد تا زمان آزادسازی سهام‌عدالت، سود این سهام را از شرکت‌های سرمایه‌پذیر وصول و متناسب با میزان سهام قابل تخصیص به هر فرد به مشمولان پرداخت کند.

اما موضوع این است هر مشکلی که از مشکلات مردم توسط دولت ها حل شود همه باید از آن استقبال کنند و آن را تحسین کنند بخصوص اگر جامعه هدف آن سیاست نیز اقشار ضعیف، محروم و بی بضاعت باشد اما نکته این است باز کردن گره های  زندگی مردم توسط دولتمردان باید سیاست های همیشگی آنها باشد نه اینکه با فرا رسیدن به ایام انتخابات این گونه سیاست ها و برنامه ریزی ها به سرلوحه کار سیاستمداران و مقامات قرار گیرد.
 
به خصوص اینکه دولت یازدهم با شعارهایی همچون تصمیم گیری در فضای عقلانی، احترام گذاشتن به طبقات مختلف جامعه، تلاش برای ایجاد رفاه و کم کردن از بار مصائب و مشکلات مردم سرکار آمد و وعده دوری از سیاست های عوام گرایانه و غلبه فضای احساسی بر عقل و منطق را داده بود.

نگاهی به سخنان سکانداران دولت ثابت می کند که خود این افراد همواره منتقد جدی عمل کردن به روش پوپولیستی بوده اند اما ظاهراً اوضاع چندان بر وفق مراد نیست و به همین خاظر ترجیح می دهند 180 درجه برخلاف گفته های پیشین خود عمل کنند.
در این راستا در واکنش به ماجرای توزیع سیب زمینی در دولت قبل، حسن روحانی زمانی که رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت بود گفته بود: «شاید برخی‌ها تصور کنند که مردم ایران به سادگی فریب می‌خوردند و با هوچی‌بازی، نمایش‌های ساختگی و دروغ‌گویی می‌توان نظر افکار عمومی را به خود جلب کرد. اما من معتقدم که مردم ما ساده نیستند و هر چند که ممکن است در ظاهر ساکت باشند، اما با هوچی‌گری، جنگ روانی و وارد کردن اتهامات سنگین به شخصیت‌های نظام نمی‌توان آرای مردم را خرید. همانطور که مطمئنم با سیب‌زمینی و تراول چک هم نمی‌توان کشور را تحت کنترل خود درآورد».

روحانی در جایی دیگر نیز عنوان می کند: «مردم ایران آگاه‌تر و فهیم‌تر از آن هستند که سیاست‌هایی نظیر توزیع تراول چک یا سیب‌زمینی رایگان بتواند رفتارهای انتخاباتی آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد و کسانی که تصور می‌کنند با چنین اقداماتی می‌توانند جامعه را به سمت دیگری ببرند، آب در هاون می‌کوبند...».

یا محمدرضا نوبخت در سال 88 به عنوان معاون پژوهشهای اقتصادی مرکز تحقیقات استراتژیک تشخیص مصلحت نظام در جریان تبلیغات انتخاباتی و در قزوین گفته بود: « امروز نه توزیع چک پول‌ها، نه توزیع سیب زمینی و نه توزیع با عجله و شتابزده 80 هزار تومان بین 5 میلیون نفر نمی تواند تاثیری در عزم ملی مردم بگذارد. من نمی‌دانم در حالی که 2 هفته تا انتخابات باقی مانده توزیع این 80 هزار تومان به بهانه سهام عدالت یعنی چه و اگر چنین اتفاقی در زمان اصلاحات اتفاق می‌افتاد آیا شورای نگهبان صلاحیت فرد را رد نمی‌کرد»؟

نوبخت در جای دیگر نیز در سال 88 گفته بود: «امروز دیگر توزیع سیب زمینی و سهام عدالت، چک پول و توزیع با عجله 80 هزار تومان سود سهام عدالت نتیجه نمی‌دهد که البته اگر همین کارها را یک کاندیدای مجلس انجام می‌داد صلاحیت وی رد می‌شد. ».
گفتنی است چند هفته قبل و بعد از انتظارات فراوانی که در بین برخی اقشار مختلف مردم وجود داشت دولت صرفاً به رونمایی از طرح مسکن اجتماعی پرداخت و شعار پرداخت اجاره‌بها به فقرا را داد این در حالی است که دولت در طول سه سال گذشته صرفاً به منتقد طرح مسکن مهر دولت قبلی تبدیل شده بود و آن را « طرح مزخرف» می نامید اما هیچ اقدامی برای خانه دار شدن دهک های پایین جامعه نیز انجام نمی داد.

حال باید دید شخصیت های سیاسی اعتدال گرا و اصلاح طلب که خود زمانی منتقد جدی رفتارهای پوپولیستی دولت نهم و دهم بودند در مقابل چنین سیاست هایی که از سوی دولت یازدهم در دستور کار قرار گرفته چه واکنشی نشان خواهند داد و آیا هم حزبی بودن موجب می شود تنها به سکوت و یا توجیه گر چنین اقداماتی اکتفا کنند.