پیشنهاد ویژه برای زائران تاریخی‌ترین پیاده‌روی طول تاریخ

متنِ پیشِ روی شما زائران «خوش‌اقبال» و اربعینی خون خدا، بر آن است تا در تاریخی‌ترین پیاده‌روی طول تاریخ و عرض جغرافیا، به کارتان بیاید و مقبول طبع بلندتان واقع شود.\

در نجف اشرف
شما زائران نظرکرده، چه با هواپیما، مشرف شده باشید، به نجف اشرف؛ و چه از مسیرهای زمینی، حکماً اصلی‌ترین مقصدتان، حرم ملکوتی ابن عم نبی، ابالحسنین، شهسوار لافتی، عروه‌الوثقی، سیدالاوصیا، عمادالاصفیا، ازهدالزاهدین، امامالمتقین، اول العابدین، یعسوب الدین، زین الموحدین، مولی الکونین، قائد قرب المحجلین، حبل‌الله المتین، لنگر آسمان و زمین، امیرالمؤمنین، الشهاب الثاقب، اسدالله الغالب، غالب کل غالب، مظهرالعجائب، مهر برج انما، آقاجانمان علی ابن ابیطالب علیه‌السلام؛ است. برنامه‌تان چیست؟ مستقیم مشرف می‌شوید یا سلام عرض می‌کنید و به اقامتگاه خود می‌روید و باروبندیل می‌نهید و مختصری خستگی درمی‌کنید و غسل زیارت کرده و جامه نو نموده، به پابوس می‌روید؟ یکی ترجیح می‌دهد دورش بگردد و راهی اتراقگاه شود و دستی به سر و رو بکشد و روبه‌راه، سربه‌راه شود. دیگری تا سر بر آستان نساید، دلش به اطراق راضی نمی‌شود. یکی حرمی است؛ یعنی صبح و ظهر و شب، یا در حرم است و یا در راه حرم. یکی یا در حرم است و یا در بازار. و دسته‌ای در کنار بودن در حرم و سایر اماکن زیارتی نجف و کوفه؛ برای سیاحت شهر و مردمانش و زوار سایر بلاد هم برنامه دارند.


 
پیشنهادات :
ـ از راه رسیده، وارد حرم نشوید. سلامی عرض کنید و به اقامتگاه بروید و غسل زیارت به جای بیاورید و رخت پاکیزه بپوشید و خود را خوشبو کنید؛ و «الله‌اکبر و الحمدالله و سبحان‌الله و لااله‌الاالله» گویان، راهی حرم شوید؛ با قدم‌های آهسته، و به یاد پدر و مادر و خواهر و برادر و اهل‌وعیال؛ و همۀ آنانی که التماس دعا گفته‌اند؛ و بیماران و گرفتاران و تنگدستان؛ و علی‌الخصوص، گرفتاران خاک!

ـ قبل از ورود به حرم، وعده‌گاه مشخص کنید و سر وقت مقرر، در وعده‌گاه حاضر شوید و با تأخیر خود، موجبات نگرانی و ناراحتی همراهانتان را فراهم نیاورید. وعده‌گاه پیشنهادی ما، مقبرۀ آیت‌الله شهید،آقامصطفای خمینی است. واقع در ایوان طلا، جنب گلدستۀ شمالی.

ـ حتی‌المقدور از باب الذهب یا باب سوق الکبیر مشرف شوید و یک دل سیر، ایوان طلای حضرت را، به تماشا بایستید.

ـ در کنار دعا و زیارت خواندن، از دعا کردن برای خود و دیگران غافل نشوید. بستۀ پیشنهادی ما، اذن دخول، زیارت امین‌الله، زیارت جامعۀ کبیره، دعای عالیه المضامین و زیارت به نیابت، است.

ـ ملتمسین دعا را فراموش نکنید. هم می‌توانید، برای از قلم نیفتادن کسی، از لیست اسامی موجود در تلفن همراهتان کمک بگیرید و هم با قرائت عبارت: اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا ولىَّ اللَّهِ، مِنْ اَبى وَ اُمّى وَ زَوْجَتى وَ وَلَدى وَ حامَّتى وَ مِنْ جَمیعِ اَهْلِ بَلَدى (سلام بر تو اى ولی خدا، از طرف پدر و مادر و همسر و فرزندان و نزدیکانم و از طرف همۀ همشهری‌هایم)، نیابتاً عرض سلام کنید و برای والدین و نزدیکان خاص خود عرضه بدارید:اللّهُمَّ ما اَصابَنى مِنْ تَعَبٍ اَوْ نَصَبٍ اَوْ شَعَثٍ اَوْ لُغُوبٍ فَاْجُرْ فُلانَ بْنَ فُلانٍ فیهِ وَاْجُرْنى فى قَضآئى عَنْهُ.

ضمناً با خواندن دعای عالیه المضامین، می‌توانید ادعا کنید که هیچ‌کدام از بستگان دور و نزدیک، سببی و نسبی، اهل شهر و کشور، و مؤمنین و مؤمنات اقصای عالم را از دعا فراموش نکرده‌اید، و هیچ خواست‌های ـ برای خود و دیگران ـ را، طلب نکرده، نگذاشته‌اید.

 ـ اگر دستتان به ضریح مولا رسید، به یاد داشته باشید که قبور شریف حضرت آدم (ع) و حضرت نوح (ع)، در همان محدوده قبر حضرت امیر(ع) قرار دارد.
ـ از تلاش غیرمعمول برای رسیدن به ضریح حضرت بپرهیزید.
ـ مراقب کودکان و سالمندان همراه خود و دیگران باشید.
ـ در کنار زیارت، از گشت‌وگذار در بست‌ها و صحن‌ها و رواق‌های حرم غافل نمانید.
ـ زیارت قبور مطهر بزرگانی چون حضرات آیات عظام: مقدس اردبیلی (در ایوان طلا و جنب گلدسته جنوبی)، شیخ عباس قمی (در سومین ایوان شرقی باب القبله)، علامه حلی (در ایوان طلا و جنب گلدسته شمالی)، سید محمدکاظم یزدی (در دومین ایوان غربی باب طوسی)، بهبهانی (در دوّمین مقبره پس از دروازه باب السوق، به سمت شمال)، محمدحسین کمپانی (بین مناره شمالی و مقبره علامه حلی)، علامه نائینی (در دومین مقبره پیش از زاویه جنوبی)، آخوند خراسانی (در مقبره جنوبی واقع در دالان باب الذهب)، سیدابوالحسن اصفهانی (درگاه ورودی دروازه شرقی)، ابوالقاسم خویی (در ضلع شرقی صحن مطهر، ورودی مسجد الخضراء)، شیخ مرتضی انصاری (در سمت غرب راهرو و دالان باب القبله)،سیداسدالله شفتی اصفهانی (در اولین مقبره شرقی باب القبله)، میرزاحسین نوری (در سومین ایوان شرقی باب القبله)، میرزای شیرازی (قسمت شرقی باب طوسی)، شیخ طوسی (کنار باب الطوسی حرم مطهر)، ملا احمد نراقی (در ضلع شمالی حرم)، و شیخ جعفر شوشتری، را از قلم نیندازید.

ـ حتی‌المقدور نمازهای جماعت حرم را از دست ندهید و حداقل یک ساعت قبل از اذان، به فکر پیدا کردن جا باشید.
ـ در طول زیارت، لب از صلوات فرو مبندید.
ـ از اطراف‌واکنافتان غافل نشوید. نجف و کربلا عموماً، و در ایام اربعین سیدالشهداء، خصوصاً، سرشار است از صحنه‌های تکان‌دهنده و برانگیزاننده‌ای از فداکاری، ارادت و خدمت خالصانه و صادقانه. جغرافیای اربعین حسینی در عراق، جغرافیای 72 ملت است. نمایش با شکوهیست از همۀ نژادها و رنگ‌های جهان. این تنوع غرورانگیز را، الحمدالله گویان، نظاره کنید و قدر بدانید.
ـ اگر توانستید دل از حرم مولا بکنید، در طول روز و به همراه جمعی از همراهان و دوستان، راهی قبرستان وادی السّلام شوید و حداقل یک‌ساعتی را در این قبرستان شگفت‌انگیز و رازآلود بگذرانید. در وادی‌السلام، سراغ مقام حضرت حجّت (عجّ)، آرامگاه حضرت هود و حضرت صالح(علیهماالسلام)؛ و نیز قبر آیت‌الله قاضی را بگیرید و با توقفی کوتاه، حال خوشتان را خوشتر کنید.
ـ مبادا لذت 2 رکعت نماز، در مقام حضرت زین‌العابدین(ع)، واقع در مغرب شهر نجف را، از خود دریغ کنید.
ـ اگر توانستید، به مسجد شیخ انصاری (مشهور به مسجد ترک‌ها) بروید و یاد و خاطرۀ معمار کبیر انقلاب و نظام اسلامی ایران، حضرت امام خمینی (ره) را ـ که در این مسجد به اقامه نماز جماعت و تدریس می‌پرداخت ـ زنده کنید و گرامی بدارید و فاتحه‌ای نثار روح بلند و ملکوتی ایشان و همۀ شهیدان انقلاب و دفاع مقدس کنید.


 
در مشهد پدر؛ کوفه
ـ برای کوفه، یک نصف روز وقت بگذارید. نماز ظهرتان را در حرم حضرت امیر (ع)، بخوانید، و بعد از ناهار، غمین و اندوه‌بار، راهی کوفه شوید؛ مشهد مولای مظلوممان، علی (ع).

ـ به کوفه که می‌روید، در میانۀ راه، در آرامگاه یار باوفای حضرت علی (ع)، کُمیل بن زیاد نَخَعی، دمی بیاسایید و با فرازهایی از دعای روح‌بخش کمیل، دست به دامن حضرت جل و علا، شوید؛ و صواب 2 رکعت نمازی را که می‌خوانید، به روح جناب کمیل هدیه کنید.
ـ اگر بعد از ناهار حرکت کرده باشید، با احتساب زمان توقف در آرامگاه جناب کمیل، در میانۀ بعدازظهر،مسجد سهله خواهید بود. از دروازۀ مسجد که بگذرید، تابلوی اعمال مسجد سهله، مقابل شماست. التماس دعا.
ـ در حدود 300 متری مسجد کوفه، درنگ کنید! اینجا یکی از محدود یاران وفادار و فداکار مولا، رخ در نقاب خاک کشیده است: سردارِ سَرِ دارِ علی (ع)؛ میثم تمار. خرمافروشی که صاحب سرّ علی (ع) بود و حتی وقتی چگونگی شهادتش را از مولایش شنید، هرگز از دفاع و جانبدارى خاندان رسالت و خط امامت و ولایت دست برنداشت و سرانجام جان بر سر پیمان نهاد تا در بهشت برین، هم‌نشین ساقی کوثر گردد. 

ـ با واسطۀ میثم تمار، قدم به مسجد کوفه بگذارید. اگر برای محروم نماندن از فضیلت نماز جماعت در شبستان مسجد و در نزدیک‌ترین نقطه به محراب مولا، وقت کافی دارید، در کنار دالان ورودی مسجد، توقف کنید و یک دل سیر، همۀ فضای مسجد امام مظلوممان را تماشا کنید.

در سکوت و آرامش، و با احتیاط قدم از قدم بردارید؛ اینجا مشهد کسی است که بلدِ راه‌های آسمان‌ها بود، ای‌بسا دارید پا جای پای امام می‌گذارید، ای‌بسا در مسیری گام می‌نهید که روزگاری، مسیر حرکت حسنین(ع) بوده است. کسی چه می‌داند، این مسجد، مأمن صالحان و نیکان روزگار بوده است. کشتی نوح، گویا، سر از اینجا درآورده و به گل نشسته است. اگر فضای معنوی مسجد روحتان را نوازش و چشمتان، اسرار درون هویدا کرده است، دم را غنیمت بشمارید و خودتان را به شبستان مسجد برسانید و در حریم محراب امیرالمؤمنین(ع)، به نماز بایستید و خود و دیگران را، و نیز گرفتاران خاک را دعا کنید.

ـ نماز جماعت را که نوش جان کردید، اعمال مربوط به مقام‌های مسجد کوفه را به جای بیاورید، و سپس به زیارت هانی بن عروه، مسلم بن عقیل و مختار ثقفی بروید؛ و بعد همۀ فرصت طلایی باقیمانده‌تان را به خواندن نماز ـ برای خود و پدر و مادر و خواهران و برادران و همسر و فرزند ـ اختصاص دهید.

یک پیشنهاد ویژه: شب را در حال و هوای مسجد کوفه بگذرانید و از فضیلت نماز در این مسجد، بیشتر بهره‌مند شوید و مناجات حضرت را زمزمه کنید و پیاده‌روی به سوی مشهد پسر (کربلا) را، از مشهد پدر (کوفه) آغاز کنید.
 
رو به سوی مشهد پسر
از مبدأ کوفه:
1ـ راه کفل را در پیش بگیرید، و در مسیر حله، طویریج، هندیه؛ صفا کنید.

پیشنهاد ویژه: طوری برنامه‌ریزی کنید که یک شب در طویریج باشید. از میان خیل عظیم طویریجی هایی که شما را به اقامت در منزلشان دعوت می‌کنند، ضمن رعایت احتیاط‌های لازم، دعوت یکی را اجابت کنید و شبی به یاد ماندنی را برای خود رقم بزنید.

طویریجی­ها، همان کسانی هستند که در روز واقعه، مرد و زن و پیر و جوانشان، سراسیمه و هروله کنان، برای یاری اهل بیت رسول خدا (ص)، خود را به کربلا رساندند، ولی بعد از واقعه، رسیدند! و نیز همان‌هایی هستند که هر عاشورا، شتابان و هروله کنان و لبیک‌گویان، وارد کربلا می‌شوند و صحنۀ تکان‌دهندۀ ورود اجدادشان به کربلا را بازسازی می‌کنند؛ شیون‌کنان و موی کنان و بر سر و سینه‌زنان!

رگ خواب طویریجی­ها را پیدا کنید و زیر زبانشان را بکشید و به حرفشان بیاورید؛ تا آن‌ها «رازِ دل» بگویند و شما، «عقدۀ دل» وا‌کنید.

استدعای عاجزانه: اگر حالی دست داد، در کنار دعا برای بستگان و دوستان و بیماران و گرفتاران و مستمندان؛ اسیران خاک را هم از دعای خیر خود فراموش نکنید. 

2ـ از طریق نخلستان‌ها، خود را به نجف اشرف برسانید و پس از عرض سلام و کسب اجازه، برای روبه‌راه شدن، قدم در راه بگذارید.

از مبداء نجف اشرف:
1ـ می‌توانید از سمت وادی‌السلام، از کوچه‌پس‌کوچه‌های نجف و حومۀ آن عبور کنید و پس از 2 الی 3 ساعت پیاده‌روی، خود را به جادۀ اصلی نجف ـ کربلا برسانید، و به سمت چپ بپیچید و از کنار میلۀ شمارۀ 1، وارد «طریق یا حسین» شوید.
2ـ مسیر پیشنهادی: کوتاه‌ترین، پرترددترین، امن‌ترین و مشهورترین مسیر دسترسی از نجف به کربلا، و محور اصلی پیاده‌روی زائران اربعین حسینی، یعنی «طریق یا حسین» (نجف ـ حیدریه ـ کربلا) را انتخاب کنید.

طریق یا حسین
پس از خداحافظی از مولا و کسب اجازه؛ برای رسیدن به طریق یا حسین، از باب الساعه حرم امیرالمؤمنین(ع) خارج شوید و از یکی از سه طریق «شارع امام صادق(ع)»، «سوق الکبیر» (بازار بزرگ) و «شارع زین‌العابدین (ع)»، خود را به «ساحه النفق» (میدان تونل) برسانید و خیابان امام علی (ع) را تا پل «ثوره العشرین» ادامه دهید و به سمت چپ بپیچید. اینجا ابتدای جادۀ نجف به کربلاست.

توجه داشته باشید شما از انتهای بازار بزرگ نجف (سوق الکبیر)، تا حرم حضرت عباس (ع) در کربلا، با 2 نوع شمارۀ تیر یا میل (جمعاً 1634 تیر)، مواجه می‌شوید: یکی 182 تیر یا میلی که از انتهای بازار بزرگ نجف، تا ابتدای اتوبان نجف

ـ کربلا قرار دارد و دیگری، 1452 تیر یا میلی که از ابتدای «طریق یاحسین» آغاز می‌شود و در کنار حرم قمر بنی هاشم (ع)، به پایان می‌رسد. وجه تمایز این تیرها، وجود تعداد و رنگ شماره‌های روی آن‌هاست. 182 تیر موجود در شهر نجف، دارای 2 شماره، به رنگ‌های قرمز و سبز است. اعداد قرمزرنگ، بیانگر شمارۀ هر تیر یا میل است و عدد سبزرنگ، که در تمام تابلوهای شهر نجف ثابت است، بیانگر تعداد کل تیر یا میل‌هاست؛ یعنی 182. تیرهای 1452 گانۀ «طریق یاحسین» اما، فقط یک شمارۀ قرمزرنگ دارد.
 
زیره به کرمان؛ در «طریق یاحسین»
ضمن غبطه به حال شما زائر عزیزی که اکنون در «طریق یاحسین»، بال گشوده‌اید، زیره به کرمان می‌بریم:
ـ کنار میل، یا تیر و یا عمود شمارۀ یک بایستید و با همراهان خود، قرارهایتان را تنظیم کنید. طی کنید: صبحانه میل شمارۀ چند، و نماز و ناهار کجا؛ و اینکه شب کجا بخوابید. یا اینکه اگر همدیگر را گم کردید، در میل شمارۀ چند منتظر بمانید. پیشنهاد ما برای ناهارِ روز اول پیاده‌روی، میل شمارۀ 284 و موکب ایرانی، «شباب امام رضا(ع)»، است.

شب اول را، در یکی از موکب‌های حوالی میل شمارۀ 450، قرار بگذارید و به صبح برسانید. یکی از موکب‌های موجود در محدودۀ میل‌های 700 تا 750، می‌تواند وعده‌گاه شما و دوستانتان برای ظهرِ روز دوم باشد. برای شبمانی دوم، بر روی یکی از میل‌های 900 تا 950، توافق کنید. و صبح روز سوم، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که بتوانید، قبل از اذان مغرب، اذن زیارت حضرت اباعبدالله (ع) را، از علمدار باوفایش، قمر منیر بنی هاشم، بگیرید؛ انشاالله.

ـ از میلۀ 1 تا میلۀ 1452، حدود 72 کیلومتر مسافت وجود دارد. اگر بنا دارید 3 روزه مسیر را طی کنید، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که وقت کافی برای استراحت داشته باشید و خسته‌وکوفته و بی‌رمق، وارد کربلا نشوید. می‌شود بعد از نماز صبح راهی شد و صبحانه را در راه خورد و بعد از کمی استراحت، به راه زد. توقف ناهار هم باید توأم با استراحت باشد و بلافاصله بعد از شام، خوابید و روز از نو و روزی از نو.

ـ در «طریق یا حسین»، خودتان را برای «شگفت‌زدگی»های مکرر و زائدالوصف آماده کنید.

ـ اگر «هیئت دار» هستیم، به تمام طول مسیر، به چشم کلاس عملی هیئت داری نگاه کنیم و نوکری خالصانه را از موکب داران عراقی یاد بگیریم.
ـ برای دیدن صحنه‌های باشکوه دلدادگی به آل محمد(ص)، چشمانتان را چهارتا کنید.
ـ خودتان را برای «گُرگرفتن»های مکرر آماده کنید و برای فروخوردن بغض‌هایتان، سعی بیهوده نکنید.
ـ در رفتن، شتاب نکنید. این سفر را قدر بدانید و با قدم‌های کوتاه در طول مسیر، بر عرض سفرتان بیفزایید.
ـ برای فاصلۀ بین هر میله، برنامه داشته باشید: می‌توانید در معنای حدیث موجود در کنار شمارۀ هر میله، تفکر کنید.

خیلی عالی می‌شود، اگر بتوانید، میله‌های مسیر را بین بستگان و دوستان و همکاران (به کمک اسامی موجود در تلفن همراه) و شهدای آشنا و اموات نزدیک، و حتی دور، تقسیم کنید و به نیابت از هرکدام از آن‌ها، 100 صلوات بفرستید. از همان بزرگانی که به فرموده‌شان، راهی سفر اربعین شده‌اید، منقول است که صلوات بر محمد و آل محمد (ص)، معجزه می‌کند و در دنیا و آخرت به کار و بلکه کارها، می‌آید. اگر لیست 1452 نفری‌تان جا داشت؛ التماس دعا.



ـ می‌بینید که؛ قدم‌به‌قدم مسیر، موکب داران عراقی، خالصانه و مخلصانه و ملتمسانه، کمر به خدمت بسته‌اند؛ و میدانیم که شما زائر نظرکرده، بخواهید هم، نمی‌توانید به همه تعارفات متضرعانۀ آنان، پاسخ مثبت بدهید؛ لااقل، متواضعانه، از بزرگ‌ترهایشان عذر بخواهید و بر سر دخترکان و پسربچه‌هایشان، دست محبت بکشید و از سوغاتی‌های همراهتان، تقدیمشان کنید.

ـ موکب داران عراقی، هیچ چیزی را از قلم نیانداخته‌اند و جنس سفرۀ آن‌ها، در همۀ مسیر پیاده‌روی و شهرهای سامرا، کاظمین، نجف و کربلا؛ عموماً، و در «طریق یاحسین»؛ خصوصاً، جورتر از آن است که در تصور من و شما بگنجد. در این مسیر، غم خوردوخوراک و خواب و بهداشت و لباس، نداشته باشید. خوش باشید؛ «خوش به حال‌های روزگار».

ـ دیگر اینکه، نگران شارژ تلفنتان نباشید؛ در جای‌جای مسیر، امکان شارژ تلفن فراهم شده است. اگر نیاز به تماس تلفنی دارید و تلفن ندارید، غمتان نباشد؛ از تلفن‌های نذری استفاده کنید.

ـ مبادا غصۀ خراب شدن چرخ کالسکۀ کودکتان و یا ویلچر پدر یا مادر پیرتان را بخورید؛ موکب‌های تعمیر کالسکه و ویلچر، مشتاقانه آمادۀ خدمتگزاری هستند.

ـ حتی اگر لباس‌هایتان کثیف نیست، برای خوش کردن دل متولیان موکب لباسشویی هم که شده، بگذارید لباس‌هایتان را بشویند؛ این‌طوری، نذر جماعت خشک‌کُن و اتوکُن هم ادا می‌شود.

ـ خوردنی، زیاد خورده‌ای و قادر به اجابت درخواست توزیع‌کنندگان مواد خوراکی نیستی؛ لااقل آنکه دستمال کاغذی نذر کرده، و پیش پای شما زانو زده و نذر خود بر سر نهاده است را دریاب؛ و دست رد به سینۀ پیرمردی که می‌خواهد قطره ای عطر در دست شما بچکاند، نزن. 

ـ خیاط، چقدر باید چشم بگرداند؟ کسی از شما، دکمۀ پیراهنش نیفتاده است؟ یکی‌تان همت کنید و خیاط را از معطلی دربیاورید.
 
ـ دل از دمپایی خود بکنید و با برداشتن یک دمپایی نذری، دل نذرکننده را شاد کنید.

ـ ماساژورها و مشت‌ومال دهنده‌ها، از جان مایه گذاشته‌اند، خستگی پاهایتان را به دست‌هایشان بسپارید تا موکبشان رونق بگیرد.

ـ اگر احیاناً به موکب خلوتی برخوردید، برای حضور در آن موکب، تردید نکنید. نگذارید غم بی مهمانی، موکب دار عراقی را زمین‌گیر کند. شمع محفلشان شوید، تا پروانه‌وار، دورتان بگردند و با عشق، نوکری کنند.

ـ با همۀ زوار، عموماً؛ و با زوار سایر بلاد، خصوصاً، مهربان باشید و در آیینۀ زلال وجودشان، دلدادگی صادقانه را به تماشا بایستید و قدر بدانید.

ـ مبادا با کسی یا کسانی وارد مجادله‌های سیاسی یا اعتقادی شوید. حیف نیست، این سفر معنوی و استثنایی را، با بحث‌های بیهوده، به کام خود و دیگران تلخ کنید؟

ـ الحمدالله تعدادی موکب ایرانی؛ مثل: موکب مختار ثقفی در میله شماره 70، موکب ستاد بازسازی عتباتدر میله شماره 202، موکب طرف البراق در میله شماره 216، موکب امام رضا (ع) در میله شماره 284، موکب شباب قاسم (ع) در میله شماره 890 و موکب شباب امیرالمؤمنین (ع) در میله شماره 1041، آماده پذیرایی از زائران هستند؛ سر بزنید؛ لطفاً.

ـ فقط به مقصد فکر نکنید، مسیر را دریابید و از فرصت گران‌بهای آن، برای راز و نیاز با خالق سبحان، بهرۀ وافر ببرید و خواستنی‌های خود و دیگران را بخواهید و بگیرید.


 
در مشهد پسر
ـ اگر اقیانوس زوار اجازه داد؛ در کربلای معلی، به قاعده، زیارت خود را از حرم علمدار شروع کنید و با کسب اجازه از ایشان و با وساطت حضرتش، شرفیابِ حضورِ سالارِ زینب (س)، شوید.
 
ـ تجربه می‌گوید در اربعین، به ندرت می‌توان به حریم حرم راه یافت؛ اما اگر قسمتتان شد و توانستید وارد حرم شوید، چیزی را از قلم نیندازید؛ مبادا زمان حضورتان را به دعا خواندن بگذرانید و از دعا کردن برای خود و دیگران باز بمانید. بهتر است «زیارت اربعین» را که خواندید، «دعای عالیه المضامین» را دست بگیرید و با شفیع قرار دادن حضرت سیدالشهدا (ع)، کلمه به کلمۀ دعا را، با تضرع و ملتمسانه بخوانید و اجابت دعاهایتان ـ در حق خود و دیگران ـ را از خدا بگیرید. اگر برایتان مقدور است، برای خواندن زیارات: «جامعۀ کبیره، وارث و عاشورا»، از حرم خارج شوید و به بین‌الحرمین بروید؛ بگذارید در، باز شدن جا برای ورود دیگران به حرم، سهمی داشته باشید.
 
ـ اگر ازدحام جمعیت، مانع از زیارت همۀ اماکن متبرکۀ کربلا شد؛ لااقل بدون زیارت «تل زینبیه» و «قتلگاه»، از کربلا خارج نشوید و برای میرزا تقی خان امیرکبیر، فاتحه ای قرائت کنید.
 
کلام آخر:
اگر یادتان بود و باران گرفت
دعایی به حالِ بیابان کنید